1. Ilk öncə başlayım, Ürək transplantasiyasından, bu artiq yarım əsrdir ki,davam edən bir prosesdir. ilk dəfə amerikalı tibb tədqiqatçısı Saymon Fleksner bu barədə bir məqalədə bəhs edib, hardasa bundan 60 il sonra bunu həyata keçirirlər, ancaq ilk öncə bu prosesi yoxlamaq üçün ölməkdə olan bir insana şimpanzenin ürəyini köçürürlər ve ürək atmağa başlayır amma bu sadəcə 60 dəqiqə çəkir və insan vəfat edir (ölsə belə artıq ürəyi yerləşdirdikdən sonra döyündüyünə əmin oldular).bundan tam 3 il sonra ilk dəfə 25 yaşlı ölüm ayağında olan bir gəncin ürəyini ürək çatışmazlığından əziyyət çəkən 55 yaşlı bir adama köçürürlər və bu uğurlu alınır ( az yaşasa belə). Hər il minlərlə ürək nəqli prosesi baş verir.
Indi isə keçək əsas məsələyə hansı ki, ürəyimizin əslində hisslərimizə, emosiyalara təsir etdiyinin canlı şahidlərinin hekayəsinə.
Anne Switzer adındakı bir şəxs anadan gəlmə ürək çatışmazlığı xəstəliyi ilə dünyaya gəlib, o həmişə ona uyğun ürək donoru tapılmağını arzulayıb və sonunda anne üçün donor tapılır və ürək nəqli baş verir. Lakin o, ürək nəqlindən qısa müddət sonra bir şeylərin dəyişdiyini fərq edir, dediyinə görə asanlıqla izah edə bilmədiyi bir şeylər baş verirdi. o bu barədə belə deyirdi ki:
"Çox gözəl Bilirəm ki, mən ailəmi çox sevirəm, amma bu duyğunu artıq hiss edə bilmirəm,bundan başqa sevgi hisslərim artıq əvvəlki kimi deyil. Bunu ilk dəfə nə vaxt anladığımı bilmirəm amma Mən indi daha məntiqli, faktiki və ya soyuq bir insan olmuşam. Amma əsas problem mənim heç vaxt məntiq insani olmadığımdır, əvvəllər yoldaşımı görəndə mədəmdəki uçan kəpənəkləri və ilk baxışdakı eşq hissimi xatırlamıram. Bu, şübhəsiz ki, mənim üçun bir itkidir... çünki mən ürək adamıyam; mən sevgi insanıyam; mən münasibət adamıyam. Sayını bilmirəm həyatım boyu, neçə nəfər mənə "Sənin çox böyük ürəyin var anne " deyib. Amma artıq mən əvvəlki emosional mən deyiləm və bunun üçün çox darıxıram ".
Bəzi tədqiqatçılar donor orqanlarının hüceyrə yaddaşı kimi tanınan bir proses vasitəsilə ilk sahibinin xüsusiyyətlərini və təcrübələrini yeni bir sahibə ötürməsinin mümkün ola biləcəyinə inanırlar.
Toronto Xəstəxanasının həkimi dr. Michael McDonald deyir ki, bu termin ( hüceyrə, orqan yaddaşı) adətən orqanizmin xəstəliklərə qarşı immuniteti necə inkişaf etdirdiyinə aiddir.
"Hamımızın hüceyrə yaddaşı bizi xəstəliklərdən, infeksiyalardan, xərçəngdən və yad hər hansı bir şeydən qoruyan adaptiv immun reaksiyalarımızın bir hissəsi kimi var" deyir. Başqa sözlə, bədənimizə əvvəllər qarşılaşdığımız xəstəliklərlə necə mübarizə aparacağımızı hüceyrələrə xatırlamağa imkan verir.
Dr. Mitchell Liester isə “donorun həyatından xatirələr bağışlanan ürəyin hüceyrələrində saxlanılır və sonra transplantasiya
əməliyyatından sonra resipiyent tərəfindən “yadda saxlanılır” fikrini deyir.bu proses araşdırılıb və ürək nəqli keçirən insanların Sadəcə yüzdə 15-i dəyişikliklər yaşadıqlarını söyləyir, lakin bunu həyati təhlükəsi olan bir prosedura məruz qalma travması ilə əlaqələndirir. Altı faiz isə şəxsiyyətlərinin dəyişdiyini söyləyib və bunu yeni ürəkləri ilə əlaqələndirirlər.
Rəqəmlər az olsa da, Liester ürək transplantasiyasından sonra şəxsiyyət dəyişikliklərinin təxminən 50 ildir mövcud olduğunu söylədi. Lakin o, əlavə edib ki, “bu fenomen yaxşı tədqiq edilməyib və yaxşı başa düşülməyib”.
Bunun səbəbi isə bu ola bilər mənə görə ki, biz həmişə duyğuların , emosiyaların, mimikalarımızın, jestlərimizin, iradəmizin, həmişə istisnasız beyinlə əlaqəli olduğuna inanmışıq ( ki, onsuzda bu elmdə də belədir), daha kobud bir ifadə ilə izzah etsə, bizə və elmə görə digər orqanların özünə məxsus vəzifəsi var və onlar sadəcə o vəzifə üçün mövcuddurlar, məsələn ürəyin durmadan orqanlara qan vurması kimi,yeni ürək sadəcə ürək pompalayan bir orqandırsa niye bəs insanların hissləri, emosiyaları, duyğuları dəyişir. Çox maraqlı və sehrli mövzudur, elm bunu sübut edə bilmir amma məcbur təsdiqləyir.. Hətta bir hadisədə isə silahla öldürülen bir uşağın ürəyi gənc bir qıza köçürülür və bu prosesdən sonra həmin qız davamlı yuxusunda silahla öldürüldüyünü görür və daim bir narahatçılıq içində hiss edirdi özünü. Çox maraqlıdır həqiqi mənada.
Məsələn: indiyə qədər stresdə olanda, hirslənəndə, həyəcanlananda,aşiq olanda ürəyimizin ritminin artmasını beynimizdən ötürülən siqnalların olduğunu düşünmüşük amma bəlkə də bu elə birbaşa ürəyimizlə əlaqəlidir,kim bilə bilərki. Biz həmişə söz gəlişi deyirik qəlbinin səsini dinlə falan əslində desək də belə bir şeyin olmadığını bilirik bilinç altımızda amma artıq ürəyimizin həqiqi mənada bəzi hislerimizi öz yaddaşında saxladığına və hislerimizə təsir etdiyinə inanmağa başlayıram bu araşdırmadan sonra.

Bu arada Transplantasiya təcrübəsinin ən məşhur hekayələrindən biri mərhum Claire Sylvia-dan gəlir. Maraqlananlar üçün Onun bu haqda "a Change of Heart" adında kitabı da var. O, bu kitabda bədənini iki ruhla bölüşdüyünü və hislerini qeyd edib. Kitabın filminin adı isə "Heart of a Stranger" baxmağı tövsiyə edirəm.